१४ एप्रिल – डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांचा जन्मदिवस : एक प्रेरणादायी पर्व

(अग्रलेख )

१४ एप्रिल हा दिवस भारताच्या सामाजिक, शैक्षणिक आणि राजकीय इतिहासात सुवर्णाक्षरांनी लिहिला गेलेला दिवस आहे. हा दिवस आहे त्या महामानवाचा जन्मदिवस, ज्यांनी संपूर्ण भारतात शोषित, वंचित आणि दुर्लक्षित समाजासाठी न्याय आणि समानतेचा प्रकाश आणला – डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर.

जन्म आणि बालपण : अंधारातून प्रकाशाकडे

डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर यांचा जन्म १४ एप्रिल १८९१ रोजी महू, मध्य प्रदेश येथे झाला. ते एका अत्यंत गरीब आणि अस्पृश्य समजल्या जाणाऱ्या महार समाजात जन्मले. लहानपणीच त्यांनी समाजातील भेदभाव, विषमता आणि अन्यायाचा अनुभव घेतला. पण त्यांच्या मनात ज्ञानाची आणि आत्मसन्मानाची ज्योत प्रखर होती.

शिक्षणाचा दीप उजळवणारा महामानव

बाबासाहेबांनी अत्यंत कठीण परिस्थितीत शिक्षण घेतले. त्यांनी कोलंबिया युनिव्हर्सिटी (अमेरिका) आणि लंडन स्कूल ऑफ इकॉनॉमिक्समधून उच्च शिक्षण घेतलं. एवढ्या अडचणी असूनही त्यांनी जगातील सर्वोच्च विद्यापीठांतून पदव्या मिळवल्या आणि शिक्षणाचे महत्त्व संपूर्ण भारताला पटवून दिलं.

भारतीय संविधानाचे शिल्पकार

भारताच्या स्वातंत्र्यानंतर बाबासाहेबांना घटनासभेचे अध्यक्ष बनवण्यात आले. त्यांनी भारतीय संविधानाची रचना केली – एक असे संविधान जे प्रत्येक नागरिकाला समानता, स्वातंत्र्य आणि बंधुता याची ग्वाही देते. त्यांनी दलित, शोषित, स्त्री, कामगार अशा सर्वच घटकांच्या हक्कांचे रक्षण करण्यासाठी अत्यंत शिस्तबद्ध आणि दूरदृष्टीपूर्ण व्यवस्था तयार केली.

१४ एप्रिल – फक्त जयंती नव्हे, एक जागृती

डॉ. आंबेडकरांचा जन्मदिवस म्हणजे एक सामाजिक जागृतीचा दिवस आहे. हा दिवस आपल्याला आठवण करून देतो की अजूनही बाबासाहेबांचे कार्य पूर्ण व्हायचं आहे. अजूनही समाजात विषमता आहे, अज्ञान आहे, अन्याय आहे – आणि म्हणूनच बाबासाहेबांचा विचार, त्यांचे तत्त्वज्ञान आणि त्यांचा संघर्ष आजही तितकाच महत्त्वाचा आहे.

आपली जबाबदारी

१४ एप्रिल रोजी आपण फक्त त्यांचा फोटो लावून हार घालून थांबू नये. त्यांचा खरा वारसदार तोच आहे, जो शिक्षण घेतो, आत्मसन्मानाने जगतो आणि इतरांनाही उभं राहण्यासाठी हात देतो.

बाबासाहेबांनी दिलेले विचार आपल्या कृतीत उतरवूया,

१४ एप्रिलला केवळ साजरं न करता, जगूया बाबासाहेबांचं स्वप्न.

   लेख;- विश्वदीप वाळके

               जिल्हाध्यक्ष

  भारतीय मानवाधिकार परिषद